Από τη μία οι απόφοιτοι ψάχνουν δουλειές και από την άλλη οι εργοδότες ψάχνουν εργαζομένους και δεν βρίσκουν. Μα πώς γίνεται αυτό; Μόλις περιγράψαμε ένα από τα απόλυτα παράδοξα που συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια στην αγορά εργασίας. Και απ΄ ό,τι φαίνεται συνεχίζει να συμβαίνει και το 2022: κενές θέσεις εργασίας παραμένουν κενές, μολονότι υπάρχει μεγάλη προσφορά σε υποψηφίους εργαζόμενους.

Ειδικοί, όπως ο Χρήστος Ιωάννου, διευθυντής Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας του ΣΕΒ (Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών), εκτιμούν ότι στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή υπάρχει έλλειψη και παράλληλα ανάγκη για 20.000 ανθρώπους που ασχολούνται με την Πληροφορική, αλλά και για 20.000 εξειδικευμένους τεχνίτες. Σύνολο 40.000 θέσεις εργασίας έχουν μείνει κενές.

Ποια είναι πιο συγκεκριμένα τα επαγγέλματα που έχουν τις περισσότερες κενές θέσεις εργασίας;

• Προγραμματιστές 
• Μηχανικοί Υπολογιστών
• Εργάτες κατασκευαστικού κλάδου
• Τεχνίτες παραγωγής προϊόντων 
• Ηλεκτροσυγκολλητές
• Επαγγελματίες επισιτισμού (δηλαδή τεχνίτες γαλακτοκομίας-τυροκομίας, μάγειρες, ζαχαροπλάστες κλπ)
• Υπεύθυνοι ποιοτικού ελέγχου
• Τεχνολόγοι τροφίμων
• Ηλεκτρολόγοι 
• Υδραυλικοί
• Ψυκτικοί
• Υπάλληλοι πωλήσεων 
• Υπεύθυνοι εξυπηρέτησης πελατών 
• Ταμίες
• Βοηθοί λογιστών 
• Υπάλληλοι logistics
• Φορτοεκφορτωτές
• Χειριστές μηχανημάτων
• Υπάλληλοι security
• Οδηγοί
• Διανομείς
• Φανοποιοί

*σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΟΑΕΔ

Ποιος είναι ο λόγος που συμβαίνει κάτι τέτοιο;

Μια γενική εξήγηση που πάντα έδιναν οι ειδικοί που ασχολούνται με την αγορά εργασίας είναι η ύπαρξη του λεγόμενου skills gap - χάσμα δεξιοτήτων, που σημαίνει ότι οι δεξιότητες που έχουν οι περισσότεροι υποψήφιοι εργαζόμενοι είναι υποδεέστερες από τις αυτές που ζητάει η αγορά (ναι, η ελλιπής διασύνδεση Πανεπιστημιακής κοινότητας και αγοράς εργασίας ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό σε αυτό). Το ίδιο φαινόμενο κάποιοι το αποκαλούν και talent gap, που σημαίνει ότι δεν υπάρχουν τόσα διαθέσιμα ταλέντα για να καλύψουν τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας.

Είναι όμως μόνο αυτή η πραγματικότητα; Ας μιλήσουμε συγκεκριμένα για τους δύο βασικούς κλάδους όπου παρατηρείται το φαινόμενο:

Στην Πληροφορική, ο λόγος που υπάρχουν τόσες ακάλυπτες θέσεις εργασίας έχει πολλές πλευρές. Είναι αφενός θέμα ζήτησης υψηλών δεξιοτήτων, και αφετέρου θέμα απότομης διεύρυνσης των ψηφιακών αναγκών στις επιχειρήσεις. Με την ψηφιακή επανάσταση και κυρίως από την έναρξη της πανδημίας και μετά, όλα ψηφιοποιούνται οπότε η ανάγκη για επαγγελματίες Πληροφορικής είναι τεράστια, και σίγουρα δυσανάλογη της προσφοράς. Είναι όμως και θέμα χαμηλών αμοιβών - μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Όπως επισημαίνει ο Σταύρος Γαβρόγλου, επιστημονικός υπεύθυνος του Μηχανισμού Διάγνωσης Αναγκών της Αγοράς Εργασίας: «Η αιτία, κατά τη γνώμη μου, είναι οι χαμηλές αμοιβές. Δεν μπορούν οι επιχειρήσεις να ζητούν προσωπικό υψηλών ψηφιακών δεξιοτήτων με επταετή εμπειρία και να δίνουν 1.100 ευρώ. Το προσωπικό υψηλών προσόντων πρέπει να αμείβεται με ανταγωνιστικά πακέτα αποδοχών. Αλλιώς θα φύγει στο εξωτερικό».

Στα τεχνικά επαγγέλματα υπάρχει και μια ακόμα αιτία. Όπως επισημαίνει ο εκπρόσωπος του ΣΕΒ «Για να δουλέψει ο τεχνίτης (π.χ. χειριστής κλαρκ, οξυγονοκολλητής κ.λπ.) χρειάζεται αδειοδότηση που παρέχεται κατόπιν εξετάσεων από τις επιτροπές των περιφερειών. Με τον κορωνοϊό οι ελλείψεις πολλαπλασιάστηκαν γιατί οι επιτροπές καθυστερούσαν πολύ να συνεδριάσουν. Δεν ήταν λίγοι οι επαγγελματίες που αναγκάστηκαν να πάνε στην Τσεχία, στη Γαλλία και την Κύπρο να πάρουν πιστοποίηση η οποία τελικά δεν έγινε δεκτή στην Ελλάδα». Παρ’ όλα αυτά, και άλλοι λόγοι αναφέρονται. Ο Νίκος Ηλιόπουλος, πρόεδρος της ομοσπονδίας χειριστών μηχανημάτων, λέει πως το βασικό πρόβλημα είναι οι χαμηλές αμοιβές. Ενώ ο γραμματέας Τύπου της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ) Δημήτρης Καραγεωργόπουλος, αναφέρει πως ελλείψεις καταγράφονται σε ειδικότητες των που κρύβουν εργατικούς κινδύνους και απαιτούν καλή εκπαίδευση. Συμπληρώνει ωστόσο ότι «δεν υπάρχει εκπαιδευτική αλυσίδα για τεχνικά επαγγέλματα στη χώρα μας. Οι υποδομές είναι απομονωμένες».

Πώς θα εξελιχθεί αυτό το φαινόμενο;

Απ’ ό,τι δείχνουν τα στοιχεία το φαινόμενο «κενές θέσεις & αναξιοποίητοι υποψήφιοι» αυξάνεται. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ,  το γ’ τρίμηνο του ’21 (που είναι τα τελευταία στοιχεία που διαθέτουμε) ο αριθμός των κενών θέσεων εργασίας, αυξήθηκε σε ετήσιο επίπεδο κατά 117,8%, δηλαδή από 5.600 σε 12.180. Για να αναχαιτιστεί αυτή η κατάσταση πρέπει πολλές «δυνάμεις» να κινηθούν προς την ίδια κατεύθυνση. Πρέπει τα προγράμματα καταπολέμησης της ανεργίας (που σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία είναι στο 13,9%) να ενταθούν. Οι οικονομικοί πόροι να μεταφερθούν στη λίστα επαγγελμάτων που είδαμε παραπάνω, δεδομένου ότι  οι ανάγκες έχουν αλλάξει. Να δοθεί έμφαση σε νέες δεξιότητες, όπως οι ψηφιακές δεξιότητες και οι “πράσινες” δεξιότητες (υιοθέτηση πιο οικολογικών πρακτικών από όλα τα τεχνικά επαγγέλματα). Να καλυφθεί το κενό που υπάρχει ανάμεσα στις δεξιότητες που διαθέτει το εργατικό δυναμικό και στις δεξιότητες που ζητά η αγορά εργασίας (είμαστε τελευταίοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς αυτό!). Και -φυσικά- να γίνει καλύτερη διασύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, και ανταλλαγή know-how ανάμεσα στις επιχειρήσεις και την ακαδημαϊκή κοινότητα. Αν εκλείψουν οι κενές υποσχέσεις, ίσως καταφέρουμε κάποια στιγμή να μη μιλάμε για τόσες κενές θέσεις. Ίδωμεν.

Συντάκτης: Δημήτρης Φαλλιέρος

Εικόνα: Pexels