Είσαι φοιτητής/τρια και "παλεύεις" με τη διπλωματική σου; Μην αγχώνεσαι, δεν είσαι μόνος/η! Η επιλογή της κατάλληλης μεθοδολογίας αποτελεί ένα από τα πιο κρίσιμα στάδια στη συγγραφή της διπλωματικής εργασίας. Ένα από τα πρώτα ερωτήματα που καλείσαι να απαντήσεις είναι αν θα χρησιμοποιήσεις ποσοτική ή ποιοτική έρευνα ή ακόμα και έναν συνδυασμό των δύο.

Αν νιώθεις ότι όλα αυτά σου φαίνονται «βουνό», μην αγχώνεσαι! Είσαι στο σωστό μέρος. Πάμε να τα ξεκαθαρίσουμε απλά και κατανοητά.

Ποσοτική Έρευνα

Η ποσοτική έρευνα βασίζεται σε αριθμητικά δεδομένα και στατιστική ανάλυση. Φαντάσου την σαν έναν ντετέκτιβ που ψάχνει αποδείξεις μετρώντας και αναλύοντας αριθμούς. Συνήθως την συναντάμε σε επιστήμες όπως οι θετικές ή οι κοινωνικές, που θέλουν σίγουρες απαντήσεις, βασισμένες σε στατιστική.

Χαρακτηριστικά της Ποσοτικής Έρευνας

• Συλλογή αριθμητικών δεδομένων μέσω ερωτηματολογίων με κλειστές απαντήσεις (αυτά που τσεκάρεις κουτάκια), πειραμάτων ή ανάλυσης δευτερογενών δεδομένων
• Χρήση στατιστικών εργαλείων (π.χ. SPSS, Excel) για την ανάλυση των αποτελεσμάτων
• Δυνατότητα γενίκευσης των αποτελεσμάτων σε μεγαλύτερο πληθυσμό
• Δομημένη μεθοδολογία και σαφείς υποθέσεις. Δεν υπάρχουν πολλά "παράθυρα" για αυτοσχεδιασμό.

Πότε να την επιλέξεις:
✔️ Όταν θέλεις να μετρήσεις ή να συγκρίνεις δεδομένα
✔️ Όταν έχεις μεγάλο δείγμα και χρειάζεσαι στατιστική αξιολόγηση
✔️ Όταν θέλεις να βγάλεις γενικά συμπεράσματα που ισχύουν για ευρύτερο πληθυσμό

Παράδειγμα: Αν η διπλωματική σου αφορά την ικανοποίηση των φοιτητών από ένα νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, μπορείς να δημιουργήσεις ένα ερωτηματολόγιο με κλίμακες απαντήσεων (π.χ., Likert scale) και να αναλύσεις τα δεδομένα με στατιστικά εργαλεία.

Ποιοτική Έρευνα

Η ποιοτική έρευνα επικεντρώνεται στην κατανόηση εμπειριών, αντιλήψεων και συναισθημάτων μέσω λεπτομερούς ανάλυσης μη αριθμητικών δεδομένων, όπως συνεντεύξεις και παρατηρήσεις.

Χαρακτηριστικά της Ποιοτικής Έρευνας

• Δεδομένα από συνεντεύξεις όπου αφήνεις τον συνομιλητή σου να μιλήσει ελεύθερα, μελέτες περίπτωσης που εξετάζουν ένα συγκεκριμένο άτομο ή γεγονός σε βάθος, ή ανάλυση κειμένων (π.χ., άρθρα, αναρτήσεις στα social media).
• Χρήση μεθόδων ανάλυσης περιεχομένου για να βρεις κοινά θέματα, μοτίβα και νοήματα μέσα στα δεδομένα σου(π.χ. θεματική ανάλυση, φαινομενολογική ανάλυση)
• Εστίαση σε βαθύτερη κατανόηση και ερμηνεία των φαινομένων
• Ευελιξία και προσαρμογή κατά τη διάρκεια της έρευνας: Η έρευνα μπορεί να αλλάξει κατεύθυνση ανάλογα με όσα ανακαλύπτεις. Δεν είσαι "δεμένος/η" σε ένα αυστηρό πλάνο.

Πότε να την επιλέξεις:
✔️ Όταν θες να εξερευνήσεις ένα σύνθετο θέμα για το οποίο δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες ή όταν θέλεις να κατανοήσεις υποκειμενικές εμπειρίες και απόψεις.
✔️ Όταν χρειάζεσαι μια σε βάθος κατανόηση του τι σκέφτονται ή νιώθουν συγκεκριμένοι άνθρωποι.
✔️ Όταν δεν σε ενδιαφέρουν τόσο οι αριθμοί όσο η λεπτομερής περιγραφή και ερμηνεία ενός φαινομένου.

Παράδειγμα: Αν η διπλωματική σου εξετάζει τις εμπειρίες εκπαιδευτικών κατά τη διάρκεια της πανδημίας, μπορείς να πάρεις ημιδομημένες συνεντεύξεις από δασκάλους και να αναλύσεις τα βασικά μοτίβα στις απαντήσεις τους.

Συνδυασμός Ποιοτικής και Ποσοτικής Έρευνας

Μερικές φορές, για να έχεις μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα, η καλύτερη λύση είναι να συνδυάσεις και τις δύο προσεγγίσεις. Αυτό λέγεται μεικτή μεθοδολογία.

Πότε να επιλέξεις μεικτή μεθοδολογία
✔️ Όταν θέλεις να έχεις και αριθμητικά δεδομένα που δείχνουν τάσεις, αλλά και βαθιές συνεντεύξεις που εξηγούν το "γιατί".
✔️ Όταν η ποσοτική σου ανάλυση χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση μέσω ποιοτικών μεθόδων.
✔️ Όταν το θέμα σου είναι πολύπλευρο και απαιτεί διαφορετικές οπτικές γωνίες για να το κατανοήσεις πλήρως.

Παράδειγμα: Αν η διπλωματική σου αφορά την επίδραση της τηλεκπαίδευσης στην ψυχολογία των μαθητών, μπορείς να συλλέξεις ποσοτικά δεδομένα μέσω ερωτηματολογίων και να πραγματοποιήσεις συνεντεύξεις με μαθητές και γονείς για περαιτέρω κατανόηση.

Μερικές ακόμη συμβουλές:

• Αναρωτήσου τι θέλεις να ανακαλύψεις. Αν θέλεις στατιστικά στοιχεία, επίλεξε ποσοτική έρευνα. Αν θέλεις βάθος στις απαντήσεις, επίλεξε ποιοτική.
• Λάβε υπόψη τον διαθέσιμο χρόνο και τους πόρους. Η ποσοτική έρευνα απαιτεί μεγάλη συλλογή δεδομένων, ενώ η ποιοτική απαιτεί ανάλυση σε βάθος.
• Συζήτησε με τον/την επιβλέποντα/ουσα καθηγητή/τριά σου. Εκείνος/η μπορεί να σε καθοδηγήσει για το ποια μεθοδολογία ταιριάζει καλύτερα στο αντικείμενο της έρευνάς σου.
• Δες παραδείγματα από προηγούμενες διπλωματικές. Ανάτρεξε σε παρόμοιες εργασίες για να δεις ποια μεθοδολογία χρησιμοποίησαν.

Δεν υπάρχει μία "σωστή" ή "λάθος" μεθοδολογία. Όλα εξαρτώνται από τα ερευνητικά ερωτήματα, το αντικείμενο μελέτης και τους στόχους σου. 

Καλή επιτυχία στη διπλωματική σου! 🚀

Επιμέλεια Κειμένου: Βάλια Κοντού
Εικόνα: Canva